Ignatianum - Instytut Filozofii Informuje

Strona główna Instytut Filozofii Informuje

Publikacje

Czy ChatGPT jest w stanie oceniać argumenty?

Dr Jakub Pruś w swoim kolejnym felietonie z cyklu „Myślenie krytyczne” pyta, czy AI jest w stanie zastąpić krytyczne myślenie. Czy sztuczna inteligencja – w postaci ChataGPT – może nam pomóc w krytycznej ocenie argumentów? Wynik może okazać się zaskakujący. Otóż metodyczne posługiwanie się logiką wciąż lepiej sobie radzi niż sztuczna inteligencja. ChatGPT nie tylko znajduje błędy tam, gdzie ich nie ma (lub pomija je tam, gdzie są), ale jest też ślepy na jawny fałsz oraz „uzupełnia swoje braki” nowo wymyślonymi pojęciami, tworząc pozory właściwej odpowiedzi. W tym względzie sztuczna inteligencja wciąż plasuje się niedaleko naturalnej głupoty. Pomimo tego ChatGPT pozostaje wciąż wspaniałym narzędziem do znajdywania zarówno informacji, tłumaczenia czy poszukiwania inspiracji. Czy do czegoś jeszcze może się przydać? KM #38. AI vs. krytyczne myślenie – kto wygra? - Filozofuj!

Tom „Etyka Współczesna” pod red. prof. Anny Bugajskiej i prof. Piotra Świercza

W ramach serii „Słowniki Społeczne” został opublikowany kolejny tom pt. „Etyka współczesna”. Tom został zredagowany przez dwoje pracowników Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, którzy są etykami i filozofami pracującymi w innych jednostkach naszej Uczelni niż Instytut Filozofii UIK, jednocześnie wspierając Instytut badawczo i dydaktycznie.

Współczesna etyka doświadcza gwałtownego rozwoju i jest świadkiem wielu wyzwań, które potwierdzają jej silne miejsce nie tylko w debacie akademickiej, ale przede wszystkim w doświadczeniu każdego człowieka. Wielu autorów podkreśla, że jesteśmy wciąż na początku drogi, jeśli chodzi o umiejętność odpowiedzi na pytanie, co to znaczy żyć i co to jest życie dobre, co jest kompasem moralnym, kim jest człowiek, jak rozumieć pojęcia osoby czy wspólnoty czy jakie są źródła naszych sądów moralnych. Dobry to znak dla debaty i dla rozwoju etyki. Niezależnie od tego, czy debata toczy się już od stuleci czy jakieś zagadnienie ma zaledwie kilka dekad, powraca wrażenie tego, że wciąż wiele przed nami.

Wydarzenia

Grudniowe spotkania filozoficzne wokół filmów

Członkowie Filozoficznego Koła Filmowego spotkali się w grudniu dwa razy. W środę, 4 grudnia dyskusja prowadzona przez dr Magdalenę Kozak skupiła się na filmie pt. „Taksówkarz” (1976) w reżyserii Martina Scorsese. Warsztat przyciągnął ponad 20 osób, w tym sporo nowych pasjonatów filmów i filozofii. W dyskusję włączali się p. Oskar Lange, student magisterium, i p. mgr Wojciech Żak, doktorant Szkoły Doktorskiej. Natomiast w piątek, 20 grudnia, dr Szczepan Urbaniak w ramach warsztatu dyskusyjnego zaproponował dwie części słynnej „Diuny” (2021 i 2024) w reżyserii Denisa Villeneuve’y. Aby przygotować się do tego spotkania filozoficznego trzeba było spędzić przed ekranem 322 minuty, czyli 5 i pół godziny!

Prof. Piotr Duchliński w Polskie Radio Rzeszów

Wieczorem, 11 grudnia, w Polskim Radio Rzeszów można było wysłuchać wywiadu z dr. hab. Piotrem Duchlińskim prof. UIK dotyczącego praktycznego zastosowania filozofii. Nasz wykładowca zachęcał do kreaowania przestrzeni słuchania w dialogu, bez radykalizmu postaw, bez nachalnego przekonywania do własnych racji. Godzinną rozmowę przeprowadziła p. Alicja Karłowska w ramach cyklicznej audycji „Pisma i znaki”. W ostatnich latach prof. Duchlińskiego często można usłyszeć na falach radiowych rzeszowskiej rozgłośni.

Akademickie Koło Filozoficzne i Akademickie Forum Filozoficzne

W grudniu odbyło się jedno spotkanie Akademickiego Koła Filozoficznego dedykowanego młodzieży szkół średnich. W piątek 6. grudnia dr Jakub Pruś poprowadził warsztat dyskusyjny pt. „Czy kapitalizm nam szkodzi?”. Natomiast dwa tygodnie później, 20 grudnia, razem z dr Ewą Odoj młodzież dyskutowała o tym, czy nauka i religia są skazane na konflikt. To swego rodzaju intelektualne przygotowanie do Świąt Bożego Narodzenia.

W połowie grudnia (13.12) zaprosiliśmy osoby dorosłe na dedykowany im warsztat prowadzony przez dr hab. Jarosława Kucharskiego, pt. „Kiedy? Z kim? Jak i gdzie? Czyli problemy etyki seksualnej”. Prowadzący jest członkiem Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej, prowadzi wykłady i seminaria z zakresu argumentacji w etyce i etyki seksualnej oraz filozofii. Jest autorem kilku haseł w tomach „Spory moralne” (2023) i „Etyka współczesna” (2024).

Speed-debating na Małopolskim Festiwalu Uczelni i nie tylko

W dniach 4-5 grudnia w Centrum Targowo-Kongresowym EXPO Kraków podczas dedykowanego młodym ludziom Małopolskiego Festiwalu Uczelni można było podebatować na losowo wybrany temat z dr Jakubem Prusiem, a także z doktorantem i absolwentem Instytutu Filozofii, mgr Wojciechem Żakiem oraz aktualnym studentem, magistrantem p. lic. Oskarem Lange. Każdego dnia przez 5-6 godzin panowie intensywnie dyskutowali z uczniami małopolskich liceów grzecznie oczekującymi na swoje 5 minut w długiej kolejce.

A jeśli o debatach mowa, to kolejny dwudniowy kurs debatowania odbyli uczniowie XXX Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie w dniach 18-19 grudnia. Prowadził go dr Pruś. Wydarzenie zostało przeprowadzone w ramach realizacji grantu „Krytyczne myślenie, kultura logiczna i edukacja filozoficzno-etyczna jako wyzwania współczesności” z programu „Nauka dla Społeczeństwa II”.

Konferencja Fenomenologiczna w Warszawie współorganizowana przez Instytut Filozofii

W dn. 6-7 grudnia w Warszawie XXIII w Pałacu Staszica odbyła się Konferencja Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego pt. „Fenomenologia przemocy” współorganizowana w tym roku przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Nasze środowisko filozoficzne reprezentowało 5 wykładowców: dr hab. Andrzej Gielarowski, prof. UIK, dr Magdalena Kozak, dr Robert Grzywacz, dr Szczepan Urbaniak, dr Wojciech Zalewski oraz nasz doktorant, mgr Aleksander Jan Jędral. Wszyscy zaprezentowali swoje referaty i brali czynny udział w licznych dyskusjach.

Cieszymy się z aktywności naszych pracowników w ogólnopolskim środowisku naukowym i życzymy powodzenia w planowaniu już przyszłorocznej edycji, tym razem międzynarodowej.

Szczegóły konferencji i książkę abstraktów można znaleźć na stronie: https://ptfen.org.pl/konferencje

Debata wokół problematyki intencji

Druga w tym roku debata online wokół książki skupiała się na pytaniach: czym są intencje? czy można je zredukować do pragnień i przekonań? a może są to stany mentalne o wyjątkowej naturze? W centrum debaty była książka pracownika Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, dr Marty Zaręby pt. „Intencje a pragnienia i przekonania” (Wyd. Semper, 2023). Wydarzenie rozpoczęła dr Zaręba od prezentacji monografii, a następnie swoje głosy przedstawili: prof. Katarzyna Paprzycka-Hausman (UW): „Normatywne oczekiwania a intencje”, dr hab. Andrzej Dąbrowski, prof. UKEN: „Hybrydowa koncepcja pragnień a teorie minimalistyczne” oraz dr hab. Tadeusz Ciecierski, prof. UW: „Zamiary a powinności”. Debata odbyła się 10 grudnia, a jej zapis można wciąż znaleźć na YouTube. Wydarzenie przygotowała i prowadziła dr Magdalena Kozak (UIK). https://www.youtube.com/live/PT-44qTciTE?si=XqclLglzqieQzsTL

Materiały dydaktyczne

O zjawisku polaryzacji w „Logice codziennej”

Kolejny, 82. materiał przygotowany przez p. dr. Jakuba Prusia, nosi tytuł „Bravehearting, Robinhooding i polaryzacja”. Podobnie jak poprzedni, także dotyczy coraz bardziej niepokojącego zjawiska polaryzacji grup społecznych, a dokładniej dwóch taktyk polaryzowania, które zbadali naukowcy z projektu iTRUST! Co łączy i co mają wspólnego ze sporami, jakie toczą ze sobą internauci w XXI wieku, tacy ludzie, jak Donald Tusk i Donald Trump, czy William Wallace, Robin Hood i Theoden? Materiał powstał w ramach współpracy autora z badaczami z Politechniki Warszawskiej, a badania oraz film zostały sfinansowane w ramach projektu Chist-Era (2022/04/Y/ST6/00001). https://youtu.be/CLmqIs8UY6I?si=58HJnoQHyrKyZ4z1

Inne informacje